نقش خانواده در توان‌بخشی بیماران روانی (با تمرکز بر طرح بازگشت به اجتماع)

گزارشی از نشست علمی و صمیمانه در سرای احسان

بیماری روانی، یکی از عوامل اصلی ناتوانی و اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی و تحصیلی افراد به شمار می‌رود. افرادی که با اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کنند، علاوه بر تحمل بازگشت احتمالی بیماری، با مشکلات شناختی و اجتماعی ناشی از آن نیز مواجه‌اند که نگرانی‌های زیادی را برای خانواده‌هایشان به همراه دارد. این وضعیت می‌تواند عملکرد کلی خانواده را به طور اساسی تحت تأثیر قرار دهد و تغییر دهد. افراد مبتلا به اختلالات روان‌پزشکی، به عنوان دریافت‌کنندگان خدمات بهداشت روان و خانواده‌هایشان به عنوان مراقبان اصلی، از پیامدهای ناگوار انگ اجتماعی رنج می‌برند. این انگ که ریشه در نگرش‌های جامعه دارد، می‌تواند به طور جدی هویت و جایگاه فرد را در جامعه تهدید کند و مانع از بهبود و ادغام او در جامعه شود. خانواده‌ی بیماران روانی، به عنوان منبع اصلی حمایت و عنصری حیاتی در فرآیند درمان و توان‌بخشی این افراد شناخته می‌شود. با این وجود، بسیاری از این خانواده‌ها اطلاعات کافی در مورد اختلالات روانی و علل آن‌ها ندارند و یا ممکن است باورها و نگرش‌های نادرستی در این زمینه داشته باشند که نیازمند مداخلات مشاوره‌ای و آموزشی است. بنابراین، در درمان اختلالات روان‌پزشکی، علاوه بر درمان‌های دارویی و روان‌شناختی، آموزش خانواده نیز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

یکی از رویکردهای مهم در توان‌بخشی بیماران روانی

یکی از رویکردهای مهم در توان‌بخشی بیماران روانی، «طرح بازگشت به اجتماع» است. این طرح با هدف تسهیل بازگشت و ادغام مجدد این افراد در جامعه طراحی شده است. هدف اصلی این برنامه، افزایش استقلال و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات روانی از طریق ارائه خدمات و حمایت‌های گوناگون است.
آموزش مهارت‌های زندگی مستقل، حمایت شغلی، حمایت مسکن، خدمات روان‌پزشکی و روان‌شناختی، حمایت اجتماعی و آموزش خانواده از اجزای کلیدی طرح بازگشت به اجتماع می‌باشند. طرح بازگشت به اجتماع با ارائه این خدمات جامع، تلاش می‌کند تا به افراد مبتلا به اختلالات روانی کمک کند تا زندگی مستقل‌تر و پربارتری در جامعه داشته باشند و از انگ و تبعیض اجتماعی رهایی یابند. این طرح، نه تنها به نفع خود بیماران است، بلکه به نفع جامعه نیز هست، زیرا باعث کاهش هزینه‌های بستری شدن و افزایش مشارکت این افراد در جامعه می‌شود.

در این راستا

راستا مجموعه سرای احسان و واحد مددکاری اجتماعی اقدام به برگزاری نشست علمی و صمیمانه‌ای با خانواده‌های توان‌خواهان کرد.
در ابتدا نشست حامد صادق مقدم جوان مسئول واحد مددکاری اجتماعی و دبیر جلسه ضمن خوشامدگویی به فعالیت‌های تخصصی سرای احسان و طرح موضوع جلسه پرداختند. در ادامه جناب آقای انواری رئیس محترم هیئت‌مدیره موسسه خیریه حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی با طرح سؤالاتی در خصوص نقش خانواده در توان‌بخشی بیماران اعصاب و روان به موضوعاتی چون تأثیر خانواده سالم و آگاه در بهبود کیفیت زندگی بیمار، توجه به اهمیت بهداشت روانی و خود مراقبتی، اهمیت حضور بیمار در کنار خانواده، دغدغه و نیازمندی‌های خانواده بیماران جهت ارائه خدمات به بیمار و همکاری مجموعه سرای احسان با خانواده در زمینه‌های اقتصادی، روانی – اجتماعی پرداختند.
دکتر نادر منصوری مسئول فنی سرای احسان ضمن اشاره به موضوع حمایت روانی در خصوص اهمیت و نقش محبت در روابط بین فردی، حمایت اجتماعی، نقش مراقبت سالم در کاهش فشارهای روانی و توان‌بخشی بیماران اعصاب و روان به ارائه مطالبی پرداختند. ایشان با توجه به نقش ارتباطی مددکاری اجتماعی بین خانواده و گروه تخصصی سرای احسان به نحوه همکاری همه‌جانبه سرای احسان و واحدهای تخصصی با خانواده در این راستا اشاره کردند.
در این جلسه گفت و گو محور، دغدغه‌ها و سؤالات خانواده بیماران مطرح و به آن‌ها پرداخته شد. همچنین در بخشی از روز نشست به منظور بهبود تعامل و ارتباط مؤثر خانواده‌ها، ساعتی را بیماران در محوطه سرای احسان با خانواده خود ملاقات داشتند. در پایان جلسه از خانواده‌هایی که مشارکت با گروه درمان داشتند و به منظور تقویت رابطه با گروه درمان قدردانی و تشکر گردید.

کارشناسان در این جلسه:

• سرکار خانم خورسند، مددکار اجتماعی
• سرکار خانم رضایی، مددکار اجتماعی
• جناب آقای رشیدی، روانشناس
• جناب آقای صادق مقدم جوان، مسئول واحد مددکاری اجتماعی و دبیر جلسه و گردارونده مطالب