نقش خانواده در توانبخشی بیماران روانی: گزارشی از نشست صمیمانه در سرای احسان

بیماري روانی به عنوان یکی از مهمترین علل ازکارافتادگی و ضعف در عملکرد اجتماعی، شغلی و تحصیلی است. افراد مبتلا به اختلال روان به خاطر عود بیماري، همچنین به خاطر عملکرد شناختی و اجتماعی نگرانیهاي زیادي را براي خانواده به وجود می آورند.

مطالعات نشان داده است که اگر عضوی از خانواده مبتلا به اختلالات روانپزشکی تشخیص داده شود؛ بقیه اعضا را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. بار روانی و اقتصادی بر خانواده تحمیل می کند؛ به طوری که عملکرد خانواده در این فرایند دستخوش تغییرات بنیادی می شود.

افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی به عنوان دریافت کنندگان خدمات سلامت روان و خانواده هاي آنان به عنوان مراقبین اصلی، از پیامدهاي تباه کننده فرآیند انگ زنی رنج می برند. انگ زنی که از یک موقعیت اجتماعی ناشی می شود بر تهدید شدن موجودیت فرد تأثیر می گذارد.

خانواده بیماران اعصاب و روان به عنوان منبع اصلی برای حمایت و عنصر مهم درمان و توانبخشی به شمار می آید. بسیاری از خانواده های این بیماران اطلاعات اندکی در خصوص اختلال روانی و علل آن دارند و یا ممکن است نگرش ها، باورها و اعتقادات غلطی در آن خصوص داشته باشند که نیازمند مداخلات مشاوره ای و آموزش است. بنابراین در درمان اختلالات روانپزشکی علاوه بر درمان های دارویی و روانشناختی، آموزش خانواده از نقش مهمی برخوردار است.

در این راستا مجموعه سرای احسان و واحد مددکاری اجتماعی در هفته سلامت روان اقدام  به برگزاری نشست علمی و صمیمانه ای با خانواده های توانخواهان کرد.

در ابتدا نشست از فعالیتهای تخصصی سرای احسان و نقش خانواده به عنوان بازوی تیم درمان یاد شد. در ادامه نشست مسول واحد روانشناسی به موضوعات مدیریت بحران حین عود علائم و پرخاشگری فرد بیمار و نحوه تعامل خانواده با بیمار در ایام مرخصی  پرداختند. یکی از موضوعات مهم در نشست های خانواده های دارای عضوء بیمار به اشتراک گذاشتن تجارب خانواده ها است. بررسی تجارب این خانواده ها در کنار هم باعث ایجاد همدلی بین آنها می شود و از طرفی به این آگاهی می رسند در این مسیر تنها نیستند که خود در کاهش بار روانی آنها موثر است به همین منظور در این جلسه برخی از خانواده به بیان تجارب و احساسات خود پرداختند.

از منظر مددکاری اجتماعی، با توجه به اهمیت خانواده در فرایند توانبخشی و حضور آنها در تیم درمان، به موضوع سلامت خود مراقبین پرداخته شد و اینکه آنها برای کاهش فشارهای روانی و استرس های ناشی از مراقبت لازم است خودشان نیز خدمات مراقبتی و حمایتی دریافت کنند.بسیاری از مطالعات بیانگر این است تلاش برای کاهش افسردگی، اضطراب و استرس مراقبین خانگی بیماران روان باعث نتایج بهتر عملکرد مراقبین و کاهش فشارهای روانی و جسمی در مراقبین خانگی می‌شود. اجرای برنامه آموزشی و نشست های تخصصی یکی از گام های مهم برای کاهش فشار روانی خانواده ها و افزایش مشارکت در توانبخشی بیماران است.

مددکاران اجتماعی در مراکز نگهداری و توانبخشی پل ارتباطی بیمار با خانواده می باشند و با توجه به اهمیت ارتباط خانواده با عضوء مبتلا به اختلال روانپزشکی توجه به نیازهای خانواده و بر طرف کردن این نیازها یکی از فعالیت های مهم مددکاران اجتماعی می باشد.آموزش به اعضای خانواده در جهت روند بیماری و پس از ترخیص مهم ترین مرحله درمان است. اگر مبتلایان به بیماری روان روابط نزدیک و مناسبی با افراد کلیدی اطراف خود داشته باشند در رویارویی با بیماری تواناترند تا افرادی که از چنین روابطی محرومند. بنابراین روابط با دوستان و برخورداری از حمایت آنها و خانواده بر زندگی روزمره آنها تأثیر مثبتی خواهد داشت. آموزش به خانواده و خانواده درمانی توسط مددکار اجتماعی بسیار مؤثر است.

در بخشی از روز نشست به منظور بهبود تعامل و ارتباط موثر خانواده ها، ساعتی را بیماران در محوطه سرای احسان با خانواده خود ملاقات داشتند و حتی به منظور تجربه افزایش صمیمیت و تجربه احساسات بین خانواده و بیمارف برخی از بیمار با خانواده خود آرزوشان را به درخت آرزو نصب کردند و صحنه های بسیار زیبایی را خلق کردند.

در پایان جلسه از خانواده هایی که مشارکت با تیم درمان داشتند و به منظور تقویت رابطه با تیم درمان قدردانی و تشکر گردید.

کارشناسان در این جلسه:

سرکار خانم خورسند، مددکار اجتماعی

سرکار خانم رضایی، مددکار اجتماعی

جناب آقای احمدی، مددکار اجتماعی

جناب آقای سلطانی، مسئول روانشناسی

آقای صادق مقدم، مسئول واحد مددکاری اجتماعی و دبیر جلسه

گرد آرونده مطالب : حامد صادق مقدم