هذیان و توهم در اسکیزوفرنی: مفاهیم، علائم و چالش‌های تشخیصی
تصور یک چالش فکری
تصور کنید که روزی به دیداری دعوت شده اید و روبروی شما فردی نشسته و قرار است هر آنچه که تجربه کرده اید را نقض یا زیر سوال ببرد و برای شما اثبات کند که هر آنچه از عناوینی که دارید ، مال و اموال ، مناسبات و … همه در تصور شماست و شما هیچکدام از آن چیز هایی که به آنها تظاهر دارید ، نیستید ! بازخورد شما چه خواهد بود !؟
مسلما ممکن است برای او از تجربیات و دنیایی که در آن زیسته اید هزار و یک دلیل بیاورید که انچه که به شما نسبت داده شده یا در خصوص شما قضاوت شده درست نیست . مثلا شما اطمینان دارید که دکتری عالی رتبه هستید و این مسئله حتی برای جان شما خطراتی را به همراه داشته ، از طرف سیستم های معاند در حال تعقیب و حتی ترور بوده اید و یا اینکه این سیستم ها بار ها از طریق تکنولوژی فوق پیشرفته ای که در اختیار داشته اند از طریق تلویزیون یا روزنامه ها برای فرد شما پیام هایی ارسال نموده اند . یا حاضرید اثبات کنید که صداهایی را به سمت گوش شما از طریق همین امواج ارسال کرده اند که صداها اعم از زن و مرد با یکدیگر و شما گفتگو کرده اند و شما بطور تجربی دریافتید که با گرفتن دو دستتان بروی گوش هایتان می توانید با آنها صحبت کنید و …
این تنها قسمت کوتاهی از دنیایی ست که فرد دچار روان پریشی (فرد با ساختار روان پریشی) ممکن است تجربه نماید.
یاد قسمتی از کتاب خویشتن از هم گسیخته اثر دیوید لینگ افتادم که در آن اظهار داشت که : به فرد دچار اسکیزوفرنی دستگاه دروغ سنجی وصل کرده بودند و او وقتی که گفت : من ناپلئون بناپارت نیستم دستگاه زنگ خورد!
هذیان: باور راسخ و نادرست
بله دقیقا از چنین باور راسخی صحبت می کنم ، هر آنچه که به آن دیلوژن یا هذیان گفته می شود نمونه ای صریح از اختلال محتوای فکر. پس هذیان باور راسخ و نادرستی در خصوص یک حقیقت خارجی است که علی رغم وجود دلایل موجه و شواهد آشکار علیه آن ، فرد بر درست بودن آن پافشاری دارد . بیمار اسکیزوفرنی اظهار داشت که مدام از غیب به گوش او صداهایی می فرستند که علاوه بر راهنمایی و القای دستورات الهی در راستای رسالتش ، به او ناسزا و گاها کفر هم می گویند .توهم: ادراک بدون محرک خارجی
از صداها گفتم ! صداهایی که در ادراک آنها هیچ محرک خارجی وجود ندارد . هر آنچه که با عنوان توهم معرفی می گردد . پس می توان گفت که توهم در واقع نوعی ادارک در غیاب محرک خارجی است که ویژگی های یک ادراک حقیقی را دارد . این ادراک در حواس پنجگانه تجربه می گردند و البته برخی همانند توهم اکستراکامپین در خارج از حوزه ی عادی حواس تجربه می گردند ، بطور مثال ممکن است فرد دچار اسکیزوفرنی به شما گزارش نماید که ارواح را پشت سرش حس می کند.آیا هذیان و توهم دلیلی بر اسکیزوفرنیا است؟
سوالی که تصمیم دارم در همین ابتدای امر به بررسی آن بپردازم این است که ، آیا صرف داشتن هذیان و توهم دلیلی بر اسکیزوفرن بودن یک فرد است ؟ خیر اینطور نیست !
اسکیزوفرنی و خطر دیگرکشی
همیشه یکی از سوالات افرادی که با این طیف از بیماران مواجه می شوند از من این است که : آیا این افراد آدم می کشند ؟ یکی از بی رحمانه ترین و در عین حال محتاطانه ترین قضاوت های افراد ! این روزها اگر سری به سینمای جهان در ژانر ترسناک یا جنایی بزنیم ، بطرز ناراحت کننده ای رد پایی از بیماران مبتلا به اختلالات روانی را می توانیم در آثاری نه چندان اندک مشاهده کنیم.به نقل از کاپلان ، علی رغم توجه جنجالی رسانه های خبری وقتی بیمار اسکیزوفرنیک مرتکب قتل می شود ، داده های قابل وصول حاکی است که احتمال دیگرکشی بیمار اسکیزوفرنیک بالاتر از عضوی دیگر از جمعیت کلی نیستیعنی هرچقدر که ممکن است یک فرد به اصطلاح نرمال در جامعه دست به چنین عملی بزند ، به همان اندازه در این طیف از بیماران نیز ممکن است. وقتی فرد دچار اسکیزوفرنی مرتکب به دیگر کشی می شود می تواند به دلایل غیر منتظره و غریب مبتنی بر تجربه توهمات یا هذیان ها باشد . یک سری عوامل پیش بینی کننده احتمالی نیز در این مابین وجود دارند که عبارتند از : سابقه اعمال خشونت قبلی ، رفتار خطرناک در دوره بستری ، و توهمات و هذیان هایی با محتواهایی این چنینی.
مسئول واحد روانشناسی سرای احسان در موسسه حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی/ کارشناس ارشد روانشناسی / روان درمانگر تحلیلی
مطالب دیگر مرا بخوانید
