آلزایمر، بیماری قرن

29 شهریور 1402 - 16:37

۲۱ سپتامبر مصادف با ۳۱ شهریورماه، روز جهانی آلزایمر است. ماه جهانی آلزایمر، ۱ تا ۳۰ سپتامبر (۱۱ شهریور تا ۹ مهر) فرصتی جهانی برای افزایش آگاهی، آموزش و جلوگیری از ابتلا به زوال عقل یا اختلال شناخت و حافظه است. به همین مناسبت تیم کارشناسان موسسه خیریه حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی در سرای احسان، می کوشند تا سهمی در آگاهی بخشی و پیشگیری از این اختلال در جامعه داشته باشند.

آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که طی دوران بیماری، توانایی های ذهنی بیمار به تدریج تحلیل می رود. این بیماری اولین بار در سال ۱۹۰۷ توسط روانپزشک و نوروپاتولوژیست آلمانی آلویس آلزایمر گزارش داده شد. بیمار خانم ۵۱ ساله ای بود که از ضعف حافظه و گم گشتگی درباره زمان و مکان شکایت داشت. با فوت این زن و کالبد شکافی وی مشخص شد که در قشر مخ ضایعات شدیدی پدید آمده و این کشف به نام بیماری آلزایمر شناخته شد.

آلزایمر باعث می شود که بر روی سلول های ناحیه هیپوکامپ مغز (بخش حافظه) رسوبات پروتئینی به نام پلاک های آمیلویید ایجاد شود. این پلاک ها نه تنها مانع از ارتباط بین سلول های عصبی می شوند، بلکه سلول های اطراف خود را نیز تخریب می کنند. علاوه بر پلاک های آمیلویید، پروتئین هایی به نام تائو به هم می چسبند و کلافه هایی به نام کلافه های نوروفیبریلاری در سلول های عصبی مغز به وجود می آید. ازدیاد و رشد این ترکیب باعث از بین رفتن سلول های مغز می شود. کاهش سطع برخی پیام رسان های عصبی نیز از پیامد های این فرایند است.

تشخیص آلزایمر

بر اساس آخرین نسخه تشخیصی و آماری اختلالات روانی[۱] وجود شواهد روشنی از نقص در حافظه و یادگیری، کاهش به طور پیش رونده در شناخت و نبود مشکلات عصب شناختی دیگر می توانند از ملاک های تشخیصی آلزایمر باشند. همچنین بیماری تیروئید می تواند پیش آگهی دمانس و آلزایمر باشد. آشفتگی، سرگردانی، بی قراری، افسردگی کاهش وزن، عدم وجود تمرکز نیز در برخی بیماران دیده می شود. بیماری آلزایمر شایع ترین نوع از دسته اختلالات شناخت و حافظه می باشد.[۲]

بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۲۱ در سایت سازمان جهانی بهداشت منتشر شد[۳] بسیاری از کشورهای توسعه یافته هزینه های زیادی برای پیدا کردن درمان قطعی آلزایمر می کنند اما عدم رسیدن به نتیجه قطعی تاکنون ادامه دارد. همچنین این گزارش عنوان می کند که به احتمال زیاد تا سال ۲۰۳۰ تعداد مبتلایان به این بیماری به حدود ۸۰ میلیون نفر برسد.

آلزایمر در ایران

در کشور ما بر اساس اظهارات مدیر انجمن دمانس و آلزایمر که درخبرگزاری فارس اعلام شد[۴] حدود یک میلیون نفر مبتلا به آلزایمر هستند و این آمار رو به افزایش است. این موضوع توجه حداکثری مسئولان و افزایش آگاهی مردم را بسیار با اهمیت می کند.

متاسفانه تاکنون هیچ درمان قطعی برای این بیماری شناخته نشده است. اما با شناخت علائم و پیش آگهی ها و اقدام به موقع می توان روند تخریب این بیماری را تا حد امکان کند کرد.

گردآورندگان: دکتر حمید خاکباز و اکبر رشیدی

[۱] DSM

[۲] Iranalz.ir

[۳] Who.int

[۴] Farsnews.ir