sara

شیوع بیماری کرونا تاثیرات شگرفی در مناسبات اجتماعی انسانها برجای گذاشت و نقاط قوت و ضعف بسیاری را در حوزه سلامت و بهداشت، حقوق بشر و حقوق شهروندی، مدیریت کلانشهرها و مناسبات جهانی روشن کرد.

دوره نهفتگی، عوارض و پیامدهای ابتلا به کرونا مشخص کرد که آسیب پذیرترین اشخاص، سالخوردگان، افراد کم توان و بیماران هستند که این موضوع بالطبع اهمیت ویژه ای در مراکز نگهداری افراد سالخورده، ناتوان و کم توان پیدا می‌کرد.

سرای احسان یکی از این مراکز است که به لطف ایثار و همدلی مجموعه کارکنان و مدیریت و نظارت موفق مسئولان آن، تاکنون از گزند بیماری کرونا در امان بوده و به نمونه موفقی از شیوه مبارزه با این ویروس و شکست آن تبدیل شده است.

در این گزارش که حاصل گفتگوی اختصاصی با دکتر فرهاد رمضانی‌نژاد مدیر سرای احسان می‌باشد، با برنامه‌ها و عملکرد مدیریت و کارکنان سرای احسان در مواجهه با شرایط اضطراری و به طور ویژه، مبارزه با ویروس کرونا آشنا می‌‌شویم.

…

در حال حاضر، ۴۳۲ نفر توانخواه مرد و زن مبتلا به بیماری روانی مزمن در سرای احسان ساکن هستند که با توجه به بضاعت مجموعه، نیروی انسانی و منابع موجود، خدمات درمانی و حمایتی را در بالاترین سطح ممکن دریافت می‌نمایند.

در حوزه ایمنی حرفه‌ای و بهداشت محیط، پیگیری فاز به فاز ارتقاء ایمنی و بهداشت مجموعه، پرسنل و مددجویان در دستور کار بوده و علاوه بر تدوین آئین نامه و اجرای پروتکل «عملیات احیاء و اقدامات اورژانسی» و «سیستم کدگذاری اضطراری» به منظور رفع فوری هرگونه خطر احتمالی شامل تهدید سلامتی مددجویان و پرسنل، حوادث غیرمترقبه، قطع آب و برق، آتش سوزی و…، فاز صفر و یک «پروژه احصاء عوامل خطرساز (Risk Factor) مراکز نگهداری و توانبخشی بیماران روان، پیامدها و راه‌های مدیریت و کنترل آن» به اتمام رسیده و کتابچه اولیه آن نیز چاپ گردید. لازم به ذکر است، این فرایند حدود یک سال طول کشیده و این کار برای اولین بار در کشور ـ حوزه غیرصنعتی ـ انجام گرفته و مشابه خارجی نیز ندارد.

برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان به منظور ارتقاء سطح و کارایی آنها، بخصوص در حوزه حفظ سلامتی پرسنل، خانواده آنان و مددجویان و تشکیل کارگروهای موضوعی به منظور حمایت از کارکنان و مددجویان و تشکیل شورای اسلامی کار کارکنان نیز از جمله اقدامات موثر شش ماه اخیر مجموعه است.

یکی دیگر از مهمترین پروژه‌های اجرا شده در این بازه زمانی، اجرای طرح خودخواسته و ارادی «قرنطینه مرکز در مقابل بیماری کووید ۱۹« می‌باشد که با توجه به پایداری این ویروس در کشور، کماکان ادامه دارد.

فعالیت‌های رفاهی، درمانی و انگیزشی مددجویان

با توجه به اینکه مجموعه از ابتدای اسفند ماه سال ۱۳۹۸ با شیوع ویروس کرونا مواجه شده و از ۲۴ اسفند ماه در قرنطینه کامل قرار گرفت، فعالیت‌های واحدهای مختلف مجموعه و فعالیت‌های فوق برنامه و تفریحی مددجویان بشدت تحت تاثیر شیوع ویروس قرار گرفته و حفظ سلامت پرسنل و مددجویان و ایمنی و بهداشت مجموعه بعنوان اولویت اصلی و اساسی تعیین گردید. در مقابل، برنامه‌های تفریحی داخل مرکز ـ با حفظ اصول قرنطینه ـ مانند برگزاری برنامه‌های مختلف ملی و مذهبی همچون برگزاری مراسم و مسابقات ورزشی پرسنل و مددجویان بمناسبت دهه فجر، چهارشنبه سوری، عید نوروز، شب‌های احیای ماه مبارک رمضان، عید فطر و… بصورت ویژه برگزار گردید.

کرونا و قرنطینه

با شروع پائیز و احتمال شیوع بیماری‌های فصلی، دوره‌های آموزشی آنفلوانزا برای پرسنل اجرا شد. با اعلام خبر شیوع کرونا در شهر قم در اول اسفند ماه سال ۹۸، بلافاصله کلاس‌های آموزشی آشنایی با میکروب‌ها (باکتری‌ها و ویروس‌ها) و بخصوص ویروس کرونا برای پرسنل برگزار و علاوه بر تهیه و الصاق بنر، پوستر و بروشورهای آموزشی، دستورالعمل‌های ویژه مقابله با کرونا تهیه، ابلاغ و اجرا گردید.

دستورالعمل‌های ابلاغی بسیار جدی و سختگیرانه بود تا به هر طریق ممکن از مددجویان، پرسنل و خانواده آنان محفاظت شود. ممنوعیت دست دادن و روبوسی و هرگونه تماس فیزیکی، حذف پرسنل شاغل در مراکز پرخطر مثل بیمارستان روانپزشکی رازی یا آسایشگاه سالمندان و پرسنل دو شغله (مرخصی بدون حقوق اجباری یا استفاده از ذخیره مرخصی برای دریافت حقوق پایه)، حذف سرویس پرسنل، ممنوعیت استفاده از خودروهای جمعی مانند مترو و اتوبوس، پرهیز از تجمع در محل کار، ممنوعیت ورود و خروج مددجویان، ممنوعیت ملاقات خانواده مددجویان، ممنوعیت پذیرش مددجوی جدید، مرخصی طولانی مدت مددجویان دارای خانواده موثر، باز بودن اجباری تمام مسیرها بمنظور پرهیز از تماس و بسته بودن دائمی در ورودی مرکز، محدود کردن تردد پزشکان و روانپزشکان (افزایش زمان حضور بجای روزهای حضور)، عدم دریافت غذاهای اهدایی طبخ شده، کنترل پرسنل بمنظور حصول اطمینان از اقامت دائم در خانه و عدم حضور در جامعه، تب سنجی هنگام ورود و خروج پرسنل و دو بار تب سنجی از مددجویان در طول روز، نظافت اتاقها توسط پرسنل، حذف مکاتبات اداری و استفاده از  share Center، حذف میهمانی‌های خانوادگی و حضور در مراسم جمعی و… تنها بخشی از دستورالعمل ابلاغی بود که با جدیت اجرا و بصورت مستمر نظارت، کنترل و پایش شد.

همزمان، مواد شوینده، بهداشتی و ضدعفونی کننده مورد نیاز مجموعه تهیه و ذخیره گردید و علاوه بر تحویل مواد ضدعفونی کننده به پرسنل در محل کار، بسته‌های بهداشتی خانواده پرسنل نیز تهیه و تحویل شد.

لازم به ذکر است به علت کمبود لوازم بهداشتی و مراقبتی در کشور، پارچه مناسب و مخصوص و لوازم مورد نیاز خریداری شده و برخی از لوازم مورد نیاز مانند گان، کلاه، شیلد محافظ و… توسط همکاران واحد توانبخشی دوخته شده و توسط واحد بهداشت و درمان، ضدعفونی، استریل و ذخیره گردید تا در مواقع لازم مورد استفاده قرار گیرد.

بتدریج و با گسترش شیوع ویروس کرونا در جامعه، دستورالعمل‌ها سختگیرانه‌تر شد و در نهایت، بمنظور حفظ سلامتی مددجویان، پرسنل و مجموعه، قرنطینه اختیاری و خودخواسته در دستور کار قرار گرفت. موضوع به همکاران مرکز ابلاغ شد و با همراهی داوطلبانه حدود ۳۰ نفر از پرسنل مرکز، از تاریخ ۲۴ اسفند ماه ۱۳۹۸، قرنطینه یک ماهه آغاز و تا امروز ادامه دارد.

گروه اول همکاران از ۲۴ اسفندماه ۱۳۹۸ تا ۲۴ فروردین ۱۳۹۹ بصورت شبانه‌روزی در سرای احسان مقیم شدند. همزمان و علیرغم اقامت شبانه روزی همکاران در مرکز، دستورالعمل‌های سختگیرانه‌تری ابلاغ و اجرا گردید. بعنوان مثال؛ برای همکاران خوابگاه‌های مجزا در نظر گرفته شد. رفت و آمد داخلی و مراودات کنترل گردید. ورود به اتاق‌ها و حضور در فضای بسته فاقد تهویه مناسب ممنوع شد. اگرچه، با همکاری روانشناسان و مددکاران برنامه‌های شاد و انگیزه بخش طراحی شد اما انجام فعالیتهای ورزشی گروهی خطرآفرین مانند والیبال ممنوع شد. ارتباط سالن‌های مددجویان قطع و حتی ورود و خروج مددجویان به سالن غذاخوری به صورت سالن به سالن و با رعایت فاصله (علامت گذاری بر روی مسیر) انجام شد. علاوه بر بازگرداندن مددجویان خانه احسان به مرکز و تعطیل کردن موقت خانه‌های ۴/۱ راهی و ایجاد قرنطینه یک و سه نفره در بخش مردان و سه نفره در بخش زنان و آماده سازی خانه‌های حمایتی بعنوان قرنطینه جمعی (پیش بینی آلودگی احتمالی مجموعه و مددجویان)، ارتباط بخش مردان و زنان قطع گردید. ورود خیرین، مسئولین منطقه و استان و حتی مدیران ارشد موسسه به مجموعه ممنوع گردید.

علی ایحال، بعلت فرسودگی و خستگی برخی پرسنل بعلت اقامت یک ماهه در مرکز ـ خصوصا در بهار و ایام عید ـ از تاریخ ۲۵ فروردین ماه، قرنطینه مرکز به هر دو هفته یکبار تغییر یافت و تاکنون نیز ادامه دارد.

رئوس برنامه‌های سرای احسان در دوران قرنطینه

ـ قرنطینه کامل مرکز و اقامت تمام وقت پرسنل در مرکز به مدت یک ماه در ابتدا و هر دو هفته یکبار تا پایان شیوع بیماری و حصول اطمینان از حذف یا تعدیل قابل قبول خطر

ـ کاهش تعداد پرسنل تا حد ممکن و تقسیم کار و محول کردن تمام کارهای مجموعه به پرسنل (حذف مددجویان شاغل در برخی قسمتها مانند رختشویخانه، سالن غذاخوری و…)

ـ قرنطینه و جداسازی مطلق بخش بانوان 

ـ جداسازی و قطع ارتباط بخش‌های دوازده گانه اقامتی مددجویان مرد و بخش‌های هفتگانه زنان

ـ حذف تردد و ارتباط مددجویان مقیم هر یک از سالن ها با سایر مددجویان

به عنوان مثال؛ حتی در هنگام صرف غذا، مددجویان یک سالن به غذاخوری اعزام شده و با رعایت فاصله و با نظارت مستقیم پرسنل و پس از حصول اطمینان از شستشوی دستها و رعایت نکات بهداشتی، غذای خود را صرف نموده و سپس، سالن ضدعفونی شده و مددجویان سالن بعدی برای صرف غذا به سالن غذاخوری دعوت می‌شوند. بدیهی است، این سطح از حساسیت برای کنترل آلودگی احتمالی مددجویان هر یک از سالن‌ها اعمال می شود.

ـ برگزاری کلاس آموزشی مقابله با کرونا برای پرسنل و آموزش مستمر بهداشت به مددجویان به همراه نظارت و پایش مستمر آنان

ـ تهیه و ابلاغ دستورالعملهای لازم در تمام حوزه های مربوط به پیشگیری از بیماریهای مسری و کرونا

ـ تهیه بسته های بهداشتی و آموزشی رایگان برای خانواده پرسنل مجموعه

ـ تهیه، ابلاغ و اجرای دستورالعمل ویژه اعزام بیماران اورژانسی (تمام اعزام های غیرضروری کلینیکی، پاراکلینیکی و درمانگاهی انتخابی تا ریشه کن شدن ویروس کرونا به تعویق افتاده است)

ـ تهیه، ابلاغ و اجرای دستورالعمل ضدعفونی خودروها و آمبولانس، محوطه، ساختمانها، سالنهای اقامتی مددجویان، واحدهای اداری و…

ـ ایجاد ایزوله ویژه با ظرفیت سه تخت در بخش مردان و زنان برای ایجاد قرنطینه فوری و آماده سازی دو ایزوله با ظرفیت ۳۰ تخت برای بخش مردان و ۱۰ تخت برای بخش زنان برای شرایط اضطراری آتی

ـ اسکرین پرسنل مرکز با دستگاه تب سنج لیزری به همراه مراجعه کنندگان احتمالی و تحویل ماسک و دستکش به همه افرادی که ورودشان به مرکز اجتناب ناپذیر است مانند مدیران و بازرسان بهزیستی.

ـ اسکرین کردن مددجویان با دستگاه تب سنج لیزری به صورت مستمر (دو بار در روز)

ـ تهیه و ابلاغ دستورالعمل جلوگیری از حضور و اشتغال پرسنل دو شغله یا پرسنلی که یکی از اعضای خانواده‌شان در مراکز پرخطر مثل بیمارستان روانپزشکی رازی، آسایشگاه سالمندان و… مشغول به کار هستند.

ـ برنامه ریزی بمنظور ارائه خدمات منظم مشاوره روانشناسی و مددکاری مددجویان و پرسنل

ـ خرید لوازم و مایحتاج بهداشتی و ایجاد ذخیره قابل اطمینان برای مرکز شامل الکل، مواد ضدعفونی کننده، دستکش، ماسک و … و خرید دستگاه الکل سنج برای سنجش الکل موجود در محلول های ضد عفونی کننده خریداری شده 

ـ تهیه و تامین یکصد بسته حفاظتی ویژه ارائه خدمات حمایتی و درمانی فوری به بیماران احتمالی مبتلا به کرونا شامل گان یکسره کلاه دار، ماسک، عینک، شیلد محافظ صورت، دستکش و … به همراه تعداد مکفی گان جلوبسته.

لازم به ذکر است، تمام این بسته ها استریل شده و برای موارد اضطراری احتمالی آتی ذخیره شده است.

ـ برگزاری روزانه جلسات شورای معاونین برای برنامه ریزی، پایش و ارزیابی اقدامات انجام گرفته و برگزاری دوره های آموزشی و پرسش و پاسخ در محوطه برای پرسنل در روزهای شنبه، دوشنبه، چهارشنبه

نکته: این جلسات، متناسب با موضوع، توسط روانشناسان، مددکار، پزشک و … برگزار می شود.

ـ برنامه ریزی و برگزاری فعالیت های با نشاط و انگیزه بخش برای پرسنل و مددجویان

ـ ضدعفونی روزانه تمام قسمتهای مجموعه

ـ راه اندازی سیستم پیجینگ (فراخوان) مرکزی و تعریف تیم های عملیاتی ویژه و کدهای ۹۹ (اورژانس پزشکی)، ۸۸ (درگیری و پرخاشگری مددجویان)، کد ۷۷ (حریق و آتش سوزی) و کد ۶۶ (موارد متفرقه)

اقدامات مکمل

– اعمال محدودیت شدید ورود و خروج  ارباب رجوع از یک ماه قبل و خانواده مددجویان از اول اسفند ماه ۹۸ به مجموعه

– تعطیلی خانه احسان و ارجاع مددجویان به مرکز

– اعطای مرخصی دو ماهه به مددجویان دارای خانواده موثر

– تامین گان، دستکش، ماسک و … برای مامور اعزام و بیماران اعزامی با آمبولانس بر اساس دستورالعمل اعزام اورژانس و اضطراری بیماران

– تهیه و الصاق بنرهای آموزشی در تابلوهای اعلانات و مبادی ورودی برای پرسنل، مددجویان و ارباب رجوع

–  تشکیل جلسات روزانه و برنامه ریزی اقدامات پیشگیرانه

–  قطع همکاری موقت با یکی از پزشکان که در مرکز پرخطر دیگری شاغل بود. این موضوع، بهیاران شاغل در مطب یا بیمارستان، همکاران دارای تاکسی و حتی همکارانی که یکی از اعضای خانواده اشان در مراکز پرخطر شاغل بوده و هستند را نیز شامل شده است. 

–  عدم دریافت هرگونه غذای آماده اهدایی، ماست و یا هرگونه اقلام اهدایی که امکان ضدعفونی نداشته باشند. 

– خرید و ذخیره مواد غذایی و اقلام بهداشتی، دارو و … بمنظور پرهیز از تردد بی مورد 

– تاکید و کنترل ویژه بر نظافت شخصی و عمومی پرسنل (حتی در مورد اصلاح اجباری صورت)

– آموزش، نظارت و کنترل مستمر آشپزها و آشپزخانه در خصوص ضد عفونی کردن مجدد اقلام تحویلی از انبار و انجام مظاعف مراقبت های بهداشتی فردی 

– ترخیص موقت توانخواهان توانمند با تشخیص کمیته درمان و توانبخشی مرکز بمنظور کاهش تراکم مددجویان مرکز در حد امکان

– برقرای مستمر ارتباط تلفنی با خانواده هایی که نگران وضعیت مددجویان خود  هستند و ارائه مشاوره مددکاری و روانشناسی بمنظور کاهش نگرانی خانواده و برقراری ارتباط و ارائه مشاوره به خانواده مددجویانی که در مرخصی می باشند 

– حضور مستمر و مدیریت شده مددکار و روانشناس در بخش های اقامتی توانخواهان به منظور ارائه آموزش، آرامش و برقراری ارتباط موثر  با ایشان و ارائه حمایت های روانی- اجتماعی

– خرید لوازم و تجهیزات ضروری مانند دستگاه الکل سنج برای سنجش میزان الکل مواد ضدعفونی پایه الکل، خرید ظروف اسپری محلول ضد عفونی کننده دست و سطوح برای استفاده محل کار و خانه پرسنل 

خرید دستگاه سم پاش جدید دوشی (دستگاه سم پاشی موتوری برای محوطه و بخشها و سم پاش دوشی برای سایر قسمتها)، خرید پارچه ۴۰ گرمی( ۶۰۰ متر ) برای دوخت گان و کلاه، خرید لیوان یکبار مصرف کوچک برای استفاده اختصاصی مددجویان، خرید عینک و شیلد محافظ، دستکش لاتکس، کاور کفش،کلاه، گان و …، خرید دستگاه تب سنج تفنگی دیجیتال بدون تماس، خرید مایع دستشوئی، وایتکس، مایع ظرفشوئی، دستمال توالت، دستمال کاغذی، پودر ماشین لباسشوئی و …

– مشاوره فردی مددجویان توسط روانشناس برای کاهش استرس و ارائه اطلاعات و آموزش های لازم (رعایت بهداشت فردی و مدیریت استرس) 

– ارایه برنامه و انجام اقدامات و توصیه های لازم روانشناختی برای مددجویان و همکاران 

– حذف ساعت زنی با انگشت و صدور کارت حضور غیاب (استفاده قبل از قرنطینه) 

– ضدعفونی دقیق و کامل خودروهایی که ورودشان به مرکز اجتناب ناپذیر است مانند؛ آمبولانس، ماشین حمل زباله، خودروی کارپردازی و …

–  ارائه آموزش‌های مربوط به نحوۀ شستشوی دست و صورت به مددجویان و نظارت بر اجرای صحیح آن و برگزاری کارگاه های آموزشی مددجویان در فضای باز و تعریف استاندارهای جدید برای ورزش مددجویان و پرسنل (پرهیز از ورزشهای گروهی مثل والیبال و انجام ورزشهای جمعی کم آسیب مثل فوتبالدستی و …)

– حذف موقتی جلسات آموزش گروهی مددجویان

– و ….

مدیریت موسسه (سرای احسان) از همه پرسنل درخواست می‌کند، مانند گذشته تمام تلاش خود را به ارائه خدمات بهینه به مددجویان مظلوم و محجور این مرکز معطوف نمایند و در صورتی که پرسنل و یا اعضای خانواده‌شان به ویروس کرونا مبتلا شوند، مجموعه موسسه و سرای احسان به همراه تمام امکانات و بضاعت خود، در کنار آنها خواهند بود و تامین مایحتاج ضروری آنها را بر عهده خواهد گرفت.

امیدواریم کماکان در سایه مهر و لطف خداوند بزرگ از دعای خیر پاکدلان علاقمند به مددجویان و مجموعه موسسه و سرای احسان برخوردار باشیم و تا زمان فروکش بیماری کرونا، مددجویان، پرسنل و مجموعه، پاک و عاری از بیماری باقی بماند.

یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ

دوستان عزیز و همراهان گرانقدر سلام

مدت زمانی است که بالاجبار در خانه مانده‌ایم، دیدارها به شنیدار مبدل شده‌اند و دیگر همچون روزهای گذشته نمی‌توانیم در کنارتان روزها را سپری کنیم. میدانم  برای همه ما سخت و صعب است، اما مگر نه این است که ” إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا ” فردا بهار می‌رسد و روز و شب هايمان خاطره انگیز تر می‌شود. اما در این بین به یاد داشته باشیم، مددجویان سرای احسان، سالهاست که در گوشه‌ای از این شهر، جا مانده از دیار و یار گشته‌اند و این روزها نیز تنهایی‌شان دوچندان شده و برای اینکه نه مبتلا شوند و نه مبتلا کنند، قرنطینه خود ساخته و اختیاری شده‌اند. آنها نيز همچون شما خوبان، میزبان هیچ عزیزی نیستند و به امید دیدار شما دل بسته‌اند.

در بهبوهه تمام دردها به خداوند پناه می‌برم تا هر چه زودتر از شر بیماریی که جان هموطنانمان را نشانه رفته است، خلاص شویم. از او می‌خواهم چونان همیشه یاری‌گرمان باشد. کسانی که در لحظات دشوار نوشند و جان بر کف را مدد باشد و آنان که نیشند و جان فرسا هدایت کند.

آرزو دارم، فردا روزی که این بحران به پایان می‌رسد، میهمان ما در  سرای احسان باشید و به تلافی نوروز و همه روزهایی که سخت گذشت، سنت دیرینه دید و بازدید را حفظ کرده و عیادت از چشم انتظاران این سامان سرا را با زیباترین احساس ها به جا آورید.

بی شک، روزی که کرنا برود، منتظرتان هستیم، فقط خدا کند تا آن روز دیگر کسی کم نشده باشد تا حسرت دیدارش به دلمان بماند.

پس لطفاً لطفاً لطفاً، از خودتان مراقبت کنید و سالم بمانید.

حلول سال نو و بهار پرطراوت که نشانه قدرت لایزال الهی و تجدید حیات طبیعت می‌باشد را به کلیه خيرين، پرسنل و هیأت امنای خدوم سرای احسان تبریک و تهنیت عرض نموده و سالی سرشار از برکت و معنویت را از درگاه خداوند منان برای شما عزیزان مسئلت می‌نمایم.

                                                                                                                علیرضا طاهری

                                                                                                    مدیرعامل مؤسسه حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی